Sosyal Medya

Güncel

Hakan Albayrak: Kaleme “kalemu”, kitaba “kitabu”, habere “habari”, kamusa/sözlüğe “kamusu”, refike/arkadaşa “rafiki” diyorlar

21-01-2017 08:25

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan nasipse yarın Afrika gezisine çıkacak.



İlk durağı Tanzanya.
 
Bu vesileyle biraz Türkiye-Tanzanya ilişkilerinden bahsedelim mi?
 
Edelim.
 
***
 
Tanzanya devleti, 1964’te Tanganika ve Zanzibar devletlerinin birleÅŸmesiyle doÄŸdu. (Tanganika’nın “TAN”ı, Zanzibar’ın “ZAN”ı).
 
Çin, Japonya, Hindistan ve önde gelen Batılı devletler Tanzanya’yı derhal yakın markaja aldı.
 
2009 senesine gelindiÄŸinde Tanzanya’da 43 ülkenin büyükelçiliÄŸi bulunmaktaydı, fakat bunların arasında Türkiye yoktu.
 
Tanzanya’ya en çok ihracat yapan 25 ülke ve Tanzanya’dan en çok ithalat yapan 25 ülke arasında da Türkiye yoktu.
 
Altın işi başta olmak üzere madencilik, tarım, ormancılık ve turizm sektörlerinde yabancı yatırımlar gırla gidiyordu, fakat Ankara hiç oralı olmuyordu.
 
Derken…
 
2009’da CumhurbaÅŸkanı Abdullah Gül “Afrika Açılımı” kapsamında Tanzanya’yı ziyaret etti.
 
Bu ziyaretten kısa bir süre sonra Tanzanya’ya bir büyükelçi atandı.
 
Atanan bu büyükelçi (Şander Gürbüz), o topraklara 120 sene sonra gönderdiğimiz ilk elçiydi.
 
***
 
Sene 1877…
 
Zanzibar Sultanı BarkaÅŸ, Mısır’ı ziyaret eder.
 
Oradan, Hacc vazifesini yerine getirmek için Hicaz’a geçecektir.
 
DoÄŸu Afrika’da varlık göstermeyi önemseyen Sultan 2. Abdülhamid, Darusselam (Tanganika) ve Mombasa’ya (Kenya) da vaziyet eden Zanzibar Sultanı’nın ziyaretini büyük bir fırsat olarak görür.
 
Hicaz valisine, Sultan BarkaÅŸ’ın Osmanlı Devleti’ne yaraşır bir ÅŸekilde karşılanıp ağırlanması ve bu hususta hiçbir masraftan kaçınılmaması için talimat verir.
 
Gereken yapılır.
 
Hicaz’da el üstünde tutulan ve göğsüne Mecidi niÅŸanı takılan Sultan BarkaÅŸ, gördüğü hürmet ve muhabbetten ziyadesiyle memnun kalır.
 
Ãœlkesine Osmanlı’nın muhibbi ve potansiyel müttefiki olarak döner.
 
1878’de, Abdülhamid Han, ikili iliÅŸkileri geliÅŸtirmek için Sultan BarkaÅŸ’a bir elçi gönderir.
 
Sonraki 10 sene içinde de Zanzibar’a iki Osmanlı elçisi gider.
 
Ne var ki Zanzibar’ın Ä°ngiliz iÅŸgaline uÄŸraması, Osmanlı’nın içine düştüğü kargaÅŸa ve nihayet Türkiye Cumhuriyeti’nin Afrika’ya ilgisizliÄŸi yüzünden ayağımız o topraklardan kesilir.
 
Ä°rtibatın yeniden tesisi, ancak AK Parti’nin iktidara gelmesiyle mümkün olacaktır…
 
***
 
2009’da kurulan diplomatik iliÅŸkiler sayesinde Türkiye-Tanzanya hattı bugün eskisinden çok daha iÅŸlek; fakat umulduÄŸu kadar deÄŸil.
 
50 milyon dolar civarındaki ortak ticaret hacminin iki sene içinde 500 milyon dolara çıkarılabileceği söyleniyordu mesela; ne var ki yedi senede sadece 150 milyon dolara çıkarılabildi.
 
45 milyonluk Tanzanya nüfusunun en az üçte biri Müslüman olduğu halde, gündem teşkil edecek kadar yoğun bir kültürel alışverişimiz de yok henüz.
 
CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın ziyareti, eksiklerin tamamlanmasına vesile olur inÅŸaallah.
 
***
 
Kültürel alışveriÅŸ deyince…
 
Tanzanya’nın (ayrıca Kenya ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin) resmi lisanı olan Svahili ile Türkçe arasında -Arapça üzerinden- bir akrabalık olduÄŸunu biliyor muydunuz?
 
Kaleme “kalemu”, kitaba “kitabu”, habere “habari”, kamusa/sözlüğe “kamusu”, refike/arkadaÅŸa “rafiki” diyorlar.
 
MeÅŸhur “safari” de Arapçadan geliyor; bildiÄŸiniz “sefer”den.
 
Zaten “Svahili” de Arapçadan geliyor: Sahil, sevâhil (sahiller), sevâhilî (sahiller lisanı).
 
Kenya ve Tanganika sahillerinde Bantuca ile Arapça, Hintçe, Portekizce, İngilizce ve Almancanın buluşup kaynaşmasından mütevellit şahane bir lisan.
 
Türkiye’de okutuluyor mu?
 
Okutulmuyorsa okutulsun bence.
 
KARAR

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.